Donderdagavond, een taxiritje van station Oasis in Casablanca naar de Mahkama (oude rechtbank) in de wijk habous. De taxichauffeur vertelt me enthousiast hoe oud de wijk wel niet is. Uit zestien - of zeventienhonderd; héél oud! En zo wordt het beeld dat sommige Casaoui van hun stad hebben bevestigd. Voor hen is de Habous ééuwenoud, Véél ouder dan de oude medina bij de haven. En dat terwijl de wijk ontworpen werd door Franse architecten en werd voltooid in de jaren '50 van de vorige eeuw! Natuurlijk, de architectuur bedriegt, want de oude medina's van Fes en Rabat hebben als inspiratiebron gediend. De mensen met wie ik de Mahkama binnenlopen weten beter. Zij komen net als ik voor de- lang verwachte- presentatie van het boek van Ghislaine Meffre over deze wijk. Meffre is geboren en getogen in Casablanca en kleindochter van architect Edmond Brion, die zich samen met zijn collega en vriend Auguste Cadet bezighield met de ontwerpplannen. Als het franse protectoraat in 1912 wordt geinstalleerd, is het de bedoeling dat er in een tiental steden een 'ville nouvelle' wordt gebouwd, volgens de nieuwste Europese normen. De medina blijft voorbehouden aan de moslims want men is van mening dat de gebruiken van de twee bevolkingsgroepen moeilijk zijn te verenigen. In een officieel rapport schrijft architect Laprade : 'les femmes musulmane n'ont que les terrasses des leurs maisons pour se devoiler et vivre à la lumière. ...toute fenetre ayant vue sur les terasses et cours est donc interdit.' Het moderne leven van de Europeaan speelt zich af in de 'Ville Nouvelle'. Maar als de uitbreiding van de haven meer werk en meer arbeiders aantrekt, komen ook Marokkanen uit het binnenland naar Casablanca. En natuurlijk is het niet de bedoeling dat die allemaal de groot opgezette boulevards gaan 'vervuilen' met hun ezels en kamelen. Dus wordt al snel het plan opgevat om een nieuwe medina te bouwen aan de rand van de stad. Om te voorkomen dat de nieuwe bewoners zich teveel ontheemd zullen voelen, wordt deze wijk opgezet als een oude medina. Met dit verschil dat de voorzieningen wél modern zijn. riolering, electriciteit en stromend water. Deze combinatie van 'oud' en modern blijkt geslaagd. Zo geslaagd dat de bewoners voor wie de wijk eigenlijk bedoeld is, al gauw plaats zullen maken voor meer gefortuneerde mensen die ook vanuit het binnenland naar de stad trekken. Kooplui uit Fes en Marrakesh strijken neer in de Habous. En ik geef ze geen ongelijk, want de wijk is een oase van rust, met de kleine straten, de pleintjes en de pittoreske doorkijkjes. Niet voor niks is het één van de trekpleisters van Casablanca, dat écht oude monumenten ontbeert. Zeer terecht dus dat er nu honderd jaar later eindelijk een boek is gewijd aan dit bijzondere stedebouwkundig project.
Natuurlijk begint de presentatie niet op het aangekondigde uur. Dus dat geeft me de tijd om van het architectonische vakmanschap van de rechtbank te genieten, een glas thee met koekje te nemen en met bekenden van Casamémoire bij te kletsen. Zo'n anderhalf uur later komen de BoBo's binnen en begint de ceremonie. Na de gebruikelijke speeches krijg een bewoner met zijn pleidooi voor een museum in de Mahkama een groot applaus. Want hier raakt hij een gevoelig snaar; Casablanca kent -naast drie privé-musea -niet één museum dat gefinancierd is door de staat of de gemeente. Maar het meeste werd ik geraakt toen de vaklieden die een bijdrage aan de Mahkama hebben geleverd.werden geëerd. Hun zonen krijgen elk een boek overhandigd, een mooi gebaar. Natuurlijk kan ik niet nalaten het boek te kopen en Ghislaine is zo vriendelijk op de eerste bladzijde een klein persoonlijk woordje te schrijven. Zo voel ik me via de kleindochter een héél klein beetje verbonden met de architecten!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten