Le petit Prince op de Boulevard Mohamed V

(http://www.crash-aerien.news/forum/avions-de-papier-t21632-30.html op 25-3-2018)

Tijdens de eerste decennia van de 19e eeuw, doet de moderne tijd haar intrede in Marokko. Casablanca, de stad die in 1906 nog een onbeduidend haventje was, maar tot grootste havenstad van Noord Afrika zou uitgroeien, neemt al snel een voorbeeldfunctie in. Zo is te zien op de gevel van het postkantoor op het Place Mohamed V, waar bij de bouw in 1918 twee medaillons zijn aangebracht. Op de linker is een tweedeksvliegtuigje te zien, op de rechter een stoomboot. Ze staan  symbool voor de nieuwe manieren van transport. Het vliegtuig doet me aan mijn mondeling eindexamen Frans denken. Net als het café 'Le petit Poucet', waar ik tijdens een rondleiding op de Boulevard Mohamed V blijf staan. Ik vertel over schrijver Antoine de Saint Exupèry , die hier in de jaren '20 zijn koffie dronk.. En het ultra-dunne,maar driedubbel gelaagde boekje 'Le petit Prince' schreef, dat ik op het mondeling besprak. Althans, probeerde, want echt lekker liep het niet. Maar de schrijver intrigeerde me toen al wel. Behalve schrijver was hij namelijk piloot van de Compagnie Générale Aéropostale die vanaf de jaren '20 post van Toulouse naar Senegal vervoert. Ondanks een tussenstop in Casablanca is de afstand tot Dakar nog groot. Zo groot dat piloten wel eens stranden in de woestijn. De Sahara om precies te zijn, waar het verhaal van Le petit Prince zich afspeelt. Dat alles dankzij Pierre-Georges Latécoère, een franse vliegtuigbouwer uit Toulouse. In 1918 blijft hij met zijn vliegtuigen zitten, als de Franse staat ná de eerste wereldoorlog geen vliegtuigen meer nodig heeft. Dan komt Latècoére op een lumineus idee: de luchtpost. Er wonen  al rond de 80.000 Europeanen in Marokko die natuurlijk post uit 'la patrie' ontvangen. In plaats van één week per schip, kan een vliegtuig de post in minder dan 2 dagen bezorgen. Op 3 maart 1919 onderneemt de fransman zelf de eerste poging vanuit Toulouse. Deze mislukt, net als de tweede poging. Maar zeven dagen en 1850 km later, landt hij met zijn  vliegtuigje in Rabat, en wordt door resident-general Lyautey hoogstpersoonlijk ontvangen. Deze moderne manier van transport past helemaal in de visie van hoogste baas Lyautey die onmiddellijk één miljoen francs vrijmaakt om het avontuur te steunen. En met succes: twee jaar later worden 182.00 brieven getransporteerd, in 1922 passeert men de twee miljoen.  Dat biedt meer kansen; Marokko is slechts een etappe op weg naar Senegal en verder, naar Brazilië. Er is echter één obstakel op weg naar Senegal : de woestijn en de vijandelijke stammen die er wonen. Daarom wordt er contact gelegd met de Spanjaarden die in het zuiden twee forten bezitten. Deze worden gebruikt om een tussenstop te maken. Cap Juby (nu Tarfaya)  wordt het bekendst. In en rondom het fort valt niets te beleven, dus verdrijft Saint Exupery zijn verveling door te schrijven. 'Courrier Sud' gaat over het leven als piloot.  'Saint Ex' heeft een goede relatie met de bewoners van de woestijn, Hij leert zelfs hun taal spreken. Later inspireert het desolate landschap van de Sahara hem tot het schrijven van Le Petit Prince' . Casablanca is de stad waar de piloten elkaar ontmoeten. Mermoz, Guillaumet en Saint Exupery gaan uit eten in de restaurants aan de Boulevard de la Gare, nu Boulevard Mohamed V.  Saint Exupery gebruikt het postpapier van 'Le Petit Poucet' om brieven te schrijven, waarbij hij tekeningen maakt in hem de zo typerende stijl. 

(aristophilexpos.wordpress.com 18-3-2018)

En het blijft niet bij eten alleen, want ze feesten in jazzclubs en zoeken hun vertier in het 'quartier reservé' van Bousbir, een apart deel van de nieuwe stad waar prostituees hun klanten kunnen ontvangen. Over deze wijk een andere keer meer. In 1929 wordt Saint Exupery benoemd tot chef de l' Aeropostale in Argentinië. Helaas komen de drie mannen vroeg aan hun einde: Mermoz krijgt in 1936 pech boven de Atlantische oceaan en verdwijnt, Guillaumet et St Exupery komen om tijdens vuurgevechten in de tweede Wereldoorlog. Drie helden, wiens verhaal ik nu, als een soort herkansing van mijn mondeling, mag vertellen tijdens de rondleidingen! (Met dank aan Zamane no 25, novembre 2012)

medaillon op het postkantoor Place Mohamed V Casablanca

een bitter koekje

Terug met de laatste trein om 19.30 vanuit Casablanca. Geen tijd gehad om iets te eten, dus vlug een pakje biscuitjes gekocht die ik in de trein openmaak. Aan de andere kant van het gangpad zit een jongen van in de 20, die ook trek lijkt te hebben. Ik bied hem 'n koekje aan, maar hij blijkt meer behoefte te hebben aan een gesprek. In het Engels deze keer. Hij heeft namelijk na de middelbare school 2 jaar Engels gestudeerd en hij droomde er altijd al van met een toerist te kunnen praten. Dat ik niet zo'n  toerist ben als hij denkt, geeft nog meer stof tot gesprek. Waarom ik in Marokko woon, wat ik vind van het land, wat ik in Casablanca deed. Ben ik getrouwd, heb ik kinderen? Ik moet vooral eens met zijn familie kennismaken. Deze vragen ben ik wel gewend en heb intussen wel de behendigheid ontwikkeld om ze te omzeilen. Dus zonder mijn hele leven bloot te leggen keuvelen we wat zodat hij z'n Engels kan oefenen. Dan is het míjn beurt om vragen te stellen. Waarom hij met zijn studie gestopt is, wat voor werk hij nu doet. En zo komt de harde realiteit van Marokko op tafel. Said, zo heet hij, is 24 jaar en de oudste van 3 kinderen. Zijn ouders komen uit een dorpje bij Casablanca en zijn jong getrouwd. Zijn moeder was 15 of 16 toen Said werd geboren, zijn vader 2 jaar ouder. Na het behalen van zijn 'Bac', is Said gaan studeren. Maar omdat zijn vader geen vaste baan heeft, moet Said ook zijn steentje bijdragen aan het huishouden. Hij is gestopt met zijn studie, heeft zich op de precaire arbeidsmarkt gewaagd. Volgens het Haut-Commisariat au Plan -een soort CPB- was 29,3 % van de jongeren tussen 15 en 24 jaar eind 2017 werkeloos. In dat opzicht heeft Said nog geluk: hij rijdt nu mee op een vrachtwagen om flessen water te sjouwen en af te leveren bij supermarkten. Niet zijn droombaan, maar die is sowieso niet voor hem weggelegd denkt hij. Want daarvoor moet je connecties hebben, mensen kennen die je aan 'n baantje helpen, zelfs als je er niet geschikt voor bent. Deze jongen verwoordt het harde leven van zoveel jongeren die niet hun droom kunnen verwezenlijken. Een jongen die in Nederland kansen zou hebben op basis van zijn studieresultaten en doorzettingsvermogen. Dit soort ontmoetingen maakt me verdrietig en boos tegelijk. Verdrietig om het lot van deze jongeren. En boos, omdat veel (rijke) mensen zich in Marokko niks aantrekken van deze jongeren, en hun vriendjes voortrekken die niet eens capabel zijn voor het werk dat ze in de schoot geworpen krijgen. Maar, zo zegt Said hoopvol, ééns, zal hij zijn studie vervolgen, inchallah!. Ik hoop van harte dat Allah het hem gunt.